AKTUALNOŚCI
WYDARZENIA
Kolekcja tulipanów i narcyzów IO-PIB
19 kwietnia 2024 r.
W ramach zadania 1.1. „Koordynacja realizacji zadania oraz działań krajowych w zakresie ochrony zasobów genowych roślin ogrodniczych”, finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w naszej jednostce utrzymywana jest m.in. aktywna kolekcja roślin cebulowych. Opiekuje się nią dr hab. Jadwiga Treder, prof. IO. Głównym celem utrzymania kolekcji jest zachowanie bioróżnorodności istniejącej w obrębie gromadzonych i ocenianych rodzajów botanicznych. Zgromadzone obiekty kolekcjonerskie (taksony dziko rosnące, odmiany botaniczne oraz przede wszystkim odmiany uprawne) są bardzo zróżnicowane genotypowo i fenotypowo. Kolekcja ta to bezcenny materiał dla hodowli twórczej, bogaty zestaw zróżnicowanych genotypów do prowadzenia doświadczeń porównawczo-odmianowych i badań podstawowych.
Szczególnie imponująco prezentują się odmiany tulipanów i narcyzów, które zakwitły w tym roku wyjątkowo wcześnie.
Narcyz w stanie naturalnym występuje w krajach południowo-zachodniej Europy (w Hiszpanii, Portugalii i Francji) oraz w basenie Morza Śródziemnego (również w Północnej Afryce i Izraelu). Wobrębie rodzaju botanicznego narcyz (Narcissus), należącego do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), botanicy wyszczególniają aktualnie od 70 do 95 gatunków. Dotychczas zarejestrowano ponad 10 tysięcy odmian narcyza, jednak znaczenie gospodarcze ma zaledwie kilkadziesiąt. W kolekcji Instytutu Ogrodnictwa – PIB zgromadzono przedstawicieli wszystkich grup klasyfikacyjnych, tj. m. in. narcyzów trąbkowych, wielkoprzykoronkowych, o małym przykoronku, o rozszczepionym przykoronku, pełnych, mieszańców z grup jonquilla, triandus, tazetta i cyclamineus.
Ojczyzną tulipana są stepowe rejony centralnej i zachodniej Azji (Turcja, Turkmenistan, Tadżykistan), południowe rejony Europy oraz północna Afryka. W Europie ich uprawa stała się popularna już pod koniec XVI wieku. Intensywna hodowla, prowadzona szczególnie w „krainie tulipanów” – Niderlandach, pozwoliła uzyskać tysiące barwnych odmian o różnorodnej budowie płatków okwiatu, wielkości i kształtach. Ze względu na zróżnicowaną budowę, pochodzenie, przynależność botaniczną, termin kwitnienia oraz stopień wypełnienia kwiatkami okwiatu podzielono je na 15 grup. W kolekcji IO-PIB można podziwiać przedstawicieli wszystkich grup tulipanów ogrodowych: pojedyncze wczesne; pełne wczesne; tulipany Triumph (najliczniejsza grupa); tulipany Darwina (bardzo okazałe, o olbrzymich kwiatach); pojedyncze późne; tulipany liliokształtne (mają specyficznie odgięte płatki); tulipany Crispa (mają postrzępione, fryzowane brzegi płatków); tulipany Viridiflora (mają zazielenione brzegi płatków); tulipany Rembrandta (mają smugowane płatki); tulipany papuzie; pełne późne; tulipany Kaufmanna (zaliczane do grupy tulipanów botanicznych, pochodzą od gatunku Tulipa kaufmanniana) kwitną bardzo wcześnie (już pod koniec marca), są niskie, niektóre mają dekoracyjne, barwne liście; tulipany Fostera (zaliczane do grupy tulipanów botanicznych, znane w uprawie odmiany pochodzą od gatunku T. fosteriana) osiągają wysokość do 30–40 cm, mają okazałe kwiaty o pucharowym kształcie; tulipany Greiga (zaliczane do grupy tulipanów botanicznych, liczne odmiany uprawne pochodzą od gatunku T. greigii) z reguły są niskie, ale mają bardzo duże, dekoracyjne kwiaty i dekoracyjne liściach z wyraźnym rysunkiem (fioletowe paski, kropki); inne – wszystkie dzikie gatunki i odmiany tulipanów niezaliczane do pozostałych grup. Najbardziej znane gatunki tulipanów botanicznych z grupy 15, nadające się do uprawy w ogrodach: T. acuminata, T. aucheriana, T. bakeri, T. batalinii, T. clusiana, T. eichleri, T. praestans, T. tarda, T. turkestanica, T. urumiensis, T. whittallii, T. sylvestris. Ten ostatni to jedyny dziko spotykany gatunek w Polsce! Ma jednolicie żółte, niewielkie kwiaty.
Kolekcja tulipanów i narcyzów w Skierniewicach należy do najliczniejszej w Polsce pod względem liczby zgromadzonych taksonów.
